Trưởng lão Hòa thượng Chủ tịch phát biểu tại Đại lễ Vesak LHQ 2024 tại Thái Lan

Tham dự Đại lễ Vesak LHQ lần thứ 19  tổ chức tại Thái Lan, năm 2024. Trưởng lão HT.Thích Thiện Nhơn, Phó Pháp chủ HĐCM, Chủ tịch HĐTS GHPGVN đã có bài phát biểu quan trọng với nội dung ” Xây dựng niềm tin và đoàn kết: Con đường Phật giáo trong thế giới hiện đại”

Xây dựng niềm tin và đoàn kết: Con đường Phật giáo trong thế giới hiện đại

Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc lần thứ 19 tại Thái Lan năm nay diễn ra trùng với ngày sinh nhật của Đức Vua Vương quốc Thái Lan làm cho không khí đại lễ tăng thêm phần long trọng. Thay mặt toàn thể Tăng Ni, Phật tử Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Tôi xin gửi lời chào trân trọng nhất tới Quý Tôn đức Giáo hội Tăng già các nước trên thế giới, Giáo hội Tăng già Phật giáo Thái Lan, cùng Quý vị khách quý, các đại biểu và những người tham dự tại Đại học Mahachulalongkornrajavidyalaya và Trung tâm Hội nghị Liên hợp quốc Bangkok, Thái Lan. Kính chúc đại lễ thành công tốt đẹp.

Chủ đề năm nay là “Con đường xây dựng lòng tin và sự đoàn kết của Phật giáo” đã gây ấn tượng sâu sắc với Phật tử và cộng đồng trên toàn thế giới. Những lời dạy của Đức Phật về giá trị cốt lõi của cuộc sống, và các hành vi đạo đức (sīla), thiền định (samādhi), trí tuệ (paññā) tạo thành nền tảng đạo đức cho xã hội hòa bình và hòa hợp. Niềm tin là nền tảng của sự gắn kết xã hội, sẽ phát triển mạnh mẽ khi các cá nhân trau dồi được những phẩm chất cao quý này. Tôi xin đưa ra một số định hướng như sau:

Thứ nhất, hơn lúc nào hết thế giới chúng ta cần phải xây dựng niềm tin và sự đoàn kết trong thế giới hiện đại ngày nay. Những lời dạy của Đức Phật trong kinh tạng Pāli đã đưa ra khuôn khổ vượt thời gian trong việc xây dựng niềm tin và tình đoàn kết, ngay cả trong thế giới xảy ra sự xung đột ý thức hệ chính trị và chiến tranh. Kinh Tăng chi bộ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tập hợp vây quanh mình với những người bạn đức hạnh (kalyāṇa-mittatā), những người thể hiện hành vi đạo đức và trí tuệ. Điều này nuôi dưỡng niềm tin trong cộng đồng khi các cá nhân học cách dựa vào sự liêm chính và cam kết đối với con đường chân chính (dhamma).

Hơn nữa, Kinh Phật khuyến khích việc thực hành bố thí (dāna) như nền tảng để xây dựng tình đoàn kết. Bằng cách tặng những món quà vật chất hoặc tinh thần mà không mong đợi nhận lại bất cứ điều gì, các cá nhân nuôi dưỡng cảm giác gắn kết với nhau. Trong thế giới đầy xung đột vũ trang hiện nay, hành động vị tha này phá vỡ các rào cản và nuôi dưỡng ý thức chia sẻ trách nhiệm đối với hạnh phúc của tất cả chúng sinh. Bằng cách làm sống lại những nguyên tắc cốt lõi này của Phật giáo, chúng ta có thể nuôi dưỡng niềm tin và tình đoàn kết, đưa ra phương thuốc giải độc cho sự hận thù và bạo lực đang tràn ngập thế giới của chúng ta.

Thứ hai, chúng ta cần thực hành Chánh niệm về sức khỏe và hạnh phúc trong cuộc sống hàng ngày. Kinh Pāli giúp chúng ta hiểu biết sâu sắc có giá trị trong việc áp dụng chánh niệm vì sức khỏe và hạnh phúc. Kinh Tứ niệm xứ (Satipaṭṭhāna) giới thiệu bốn nền tảng chánh niệm: quán thân thể, quán cảm giác, quán tâm ý, và quán pháp (dhamma). Bằng cách trau dồi nhận thức về thời điểm hiện tại thông qua những thực hành này, các cá nhân có thể quan sát các quá trình tinh thần và thể chất của mình mà không cần phán xét với thái độ chủ quan. Sự tự nhận thức này giúp họ quản lý hiệu quả căng thẳng, cảm xúc tiêu cực và sự khó chịu về thể chất.

Lợi ích của chánh niệm còn vượt xa cả hạnh phúc cá nhân. Kinh trung bộ nhấn mạnh tầm quan trọng của chánh niệm (sati) trong lãnh đạo, nuôi dưỡng niềm tin và sự tôn trọng giữa các đồng nghiệp và những người phục vụ mình. Chánh niệm có thể được tích hợp vào các hoạt động hàng ngày, từ việc ăn uống chánh niệm để tạo thói quen lành mạnh cho đến giao tiếp chánh niệm để có những tương tác rõ ràng và nhân ái hơn trong môi trường cá nhân và nghề nghiệp. Bằng cách dựa trên trí tuệ của Kinh Pāli, các cá nhân cũng như các nhà lãnh đạo đều có thể khai thác sức mạnh chuyển hóa của chánh niệm để nâng cao sức khỏe thể chất và hạnh phúc tinh thần, đồng thời nuôi dưỡng một thế giới chánh niệm và hài hòa hơn.

Thứ ba, chúng ta cần xây dựng con đường niềm tin và quan hệ đối tác toàn cầu theo phương thức và các giá trị của Phật giáo. Kinh Phật giúp chúng ta định hướng việc xây dựng niềm tin và thúc đẩy quan hệ đối tác toàn cầu. Kinh Pháp Cú nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chinh phục bản thân như là nền tảng để chinh phục thế giới. Bằng cách trau dồi hòa bình nội tâm, lòng từ bi và sự hiểu biết thông qua các thực hành Phật giáo, chúng ta vượt qua lợi ích cá nhân, đồng thời phát triển khả năng hợp tác chân chính. Điều này cộng hưởng với các khái niệm về lòng nhân ái (metta) và lòng bi mẫn (karuṇā) được tìm thấy trong các bài kinh, khuyến khích các cá nhân nhìn nhận hạnh phúc của tất cả chúng sinh đều có mối liên hệ với nhau. Tính nhân văn này tạo thành nền tảng cho sự tin cậy và thúc đẩy tinh thần hợp tác, điều cần thiết để tạo nên các mối quan hệ đối tác toàn cầu mạnh mẽ.

Hơn nữa, Kinh Phật đề cao khái niệm về lòng rộng lượng như nền tảng xây dựng lòng tin và sự có đi có lại trong quan hệ đối tác. Kinh bản sanh minh họa cho sức mạnh của sự rộng lượng trong việc thúc đẩy các mối quan hệ tích cực . Bằng cách tặng quà vật chất hoặc vô hình mà không mong đợi nhận lại bất cứ điều gì, các cá nhân nuôi dưỡng ý thức về sự liên kết và phụ thuộc lẫn nhau. Hành động vị tha này phá vỡ các rào cản giữa các quốc gia và nền văn hóa, thúc đẩy nền tảng tin cậy và tôn trọng lẫn nhau, rất quan trọng cho quan hệ đối tác toàn cầu thành công. Bằng cách tuân thủ những nguyên tắc được nêu trong Kinh Pāli, các quốc gia có thể vượt ra ngoài lợi ích cá nhân và xây dựng các mối quan hệ hợp tác nhằm giải quyết các thách thức toàn cầu và thúc đẩy một thế giới hòa bình và thịnh vượng hơn.

Thứ tư, xây dựng nền giáo dục Phật giáo đối với xã hội hài hòa. Giáo dục Phật giáo, bắt nguồn từ kinh điển Pāli cổ, cung cấp cái nhìn thực tế nhằm xây dựng xã hội hài hòa hơn. Kinh Kālāma nhấn mạnh đến tư duy phản biện và đặt câu hỏi về niềm tin đối với sự chấp nhận mù quáng. Kinh này khuyến khích chúng ta học hỏi từ những nguồn đáng tin cậy và đánh giá thông tin trước khi xem đó là sự thật. Điều này thúc đẩy sự phát triển trí tuệ, óc thắc mắc và tôn trọng các quan điểm đa dạng – tất cả những thành phần thiết yếu cho xã hội khoan dung và hòa nhập.

Hơn nữa, giáo dục Phật giáo, như được nêu trong kinh Pāli, ưu tiên hành vi đạo đức. Kinh giáo giới Thi-ca-la-việt giới thiệu năm nguyên tắc cốt lõi cho cuộc sống có đạo đức, bao gồm sự trung thực, rộng lượng, bất bạo động và hành vi có trách nhiệm. Những nguyên tắc này đóng vai trò là kim chỉ nam đạo đức cho học sinh, giúp học sinh trở thành những cá nhân có nền tảng đạo đức vững chắc. Điều này nuôi dưỡng ý thức trách nhiệm xã hội và góp phần tạo nên xã hội hòa bình và hài hòa hơn. Bằng cách tuân thủ các nguyên tắc giáo dục bắt nguồn từ Kinh điển Pāli, và nuôi dưỡng tâm bằng lý tưởng hành Bồ tát đạo của Phật giáo Đại thừa, giáo dục Phật giáo giúp cho cá nhân và tập thể những công cụ để định hướng chuyển hóa sự phức tạp của thế giới hiện đại. Điều này thúc đẩy một xã hội được xây dựng trên tư duy và hành vi đạo đức tôn trọng lẫn nhau.

Cầu mong tinh thần của Đại lễ Vesak năm nay truyền cảm hứng cho tất cả chúng ta bước đi trên con đường tin cậy, đoàn kết và hạnh phúc. Cầu mong lời dạy của Đức Phật hướng dẫn chúng ta xây dựng một thế giới hòa bình và hài hòa hơn.

Nhân dịp này, thay mặt Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Tôi có lời mời trân trọng toàn thể Quý vị sẽ tới Việt Nam tham dự Đại lễ Vesak Liên hợp quốc lần thứ 20 vào năm 2025 tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.

Trưởng lão HT.Thích Thiện Nhơn

Phó Pháp chủ HĐCM

Chủ tịch HĐTS GHPGVN